Σε κατάσταση πολιορκίας η Ευρωζώνη

Λίγο πριν την έναρξη της Συνόδου των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου αναμένεται η επικύρωση της συμφωνίας για τον δανεισμό της Ελλάδας, οι εξελίξεις στις αγορές καθιστούν το ελληνικό πρόβλημα δευτερεύουσας σημασίας.

Το κόστος δανεισμού των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας εξακολουθεί να καλπάζει αγγίζοντας την Παρασκευή ορόσημα που όχι απλά κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη σταθερότητα του ευρώ, αλλά δίνουν την εικόνα μιας Ευρωζώνης υπό πολιορκία που είναι έτοιμη να ζωθεί στις φλόγες:
Ο επόμενος αδύναμος κρίκος μετά την Ελλάδα, η Πορτογαλία, είδε σήμερα τη διαφορά απόδοσης (spread) του 10ετούς ομολόγου της έναντι του αντίστοιχου γερμανικού τίτλου, να εκτοξεύεται πάνω από τις 400 μονάδες βάσης. Με άλλα λόγια, η Πορτογαλία δανείζεται πλέον με επιτόκιο γύρω στο 6%-7%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν προ εβδομάδων τα ελληνικά spread πρωτοέφταναν σε αυτά τα επίπεδα, ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, είχε δηλώσει ότι η χώρα δεν μπορεί να δανειστεί υπό αυτές τις συνθήκες και ο πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, έδωσε το «πράσινο φως» ώστε η Ελλάδα να ζητήσει την ενεργοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης, που η σημερινή Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. αναμένεται να επικυρώσει.
Επομένως και η Πορτογαλία βρίσκεται σε τροχιά μηχανισμού στήριξης. Είναι όμως η μόνη;
Η Ιρλανδία είδε την Παρασκευή το spread του δικού της 10ετούς ομολόγου να ξεπερνά τις 300 μονάδες βάσης αγγίζοντας τις 315. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι πρόκειται για την χώρα που από μόνη της, χωρίς πιέσεις από τις Βρυξέλλες ή άλλα ξένα κέντρα, πήρε ήδη από το Δεκέμβριο μέτρα σκληρής λιτότητας, όπως αυτά που προβλέπονται στο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε χθες στην ελληνική Βουλή, προκειμένου να μειώσει το τεράστιο έλλειμμα στον προϋπολογισμό της.
Κι όμως αντί να «ανταμοιφθεί» από τις αγορές, δέχεται ως ποινή να δανείζεται με επιτόκιο 6%.
Η πλέον ανησυχητική εξέλιξη, όμως, είναι η κλιμάκωση στο κόστος δανεισμού οικονομιών, οι οποίες ενδέχεται να είναι πολύ μεγάλες για να διασωθούν με παραδοσιακές συνταγές, όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Το spread του 10ετούς ομολόγου της Ισπανίας εκτοξεύτηκε στις 180 μονάδες βάσης και το αντίστοιχο ιταλικό στις 164, έχοντας διπλασιαστεί μέσα σε λίγες εβδομάδες. Αυτό σημαίνει ότι η Ισπανία δανείζεται με επιτόκιο 4,7% και η Ιταλία 4,5%, από περίπου 3% τον περασμένο Μάρτιο.
Ακόμα, το κόστος δανεισμού των δυο αυτών μεγάλων οικονομιών δεν έχει φτάσει σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα, όμως, είναι η έντονα ανοδική τους τάση που προβληματίζει. Διότι όπως έδειξε και η εμπειρία της Ελλάδας τους τελευταίους μήνες, το spread μπορεί πολύ εύκολα και ταχύτατα να ξεπεράσει τις 200 μονάδες και μετά να καταρρίπτει το ένα ψυχολογικό όριο μετά το άλλο εκτοξεύοντας στα ύψη το κόστος δανεισμού.
Αυτή η προοπτική που έμοιαζε αδιανόητη μέχρι πρότεινος, σήμερα εμφανίζεται ως ολοένα και πιθανότερο σενάριο. Δυστυχώς, τον ασκό του Αιόλου τον άνοιξε η Ελλάδα. Η καταφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης έδειξε στις αγορές ότι το αδύνατο, δηλαδή η πτώχευση μιας χώρας-μέλους της Ευρωζώνης είναι πιθανό.
«Αν είναι όμως δυνατή η πτώχευση της Ελλάδας, τότε γιατί να μην είναι και της Ισπανίας;», διερωτούνται οι αγορές. Δικαιολογείται να δανείζεται με επιτόκιο 3%, 4% ή αργότερα και με 5% επιτόκιο η Ισπανία, δηλαδή μια χώρα με ανεργία πάνω από 20%, αγορά ακινήτων που έχει καταρρεύσει, τραπεζικό σύστημα που σώθηκε από την διάλυση με κρατικά χρήματα και δημοσιονομικό έλλειμμα (11,2%) παραπλήσιο του ελληνικού;
Η απάντηση των αγορών στο ερώτημα γίνεται ολοένα και λιγότερο καταφατική, τροφοδοτώντας μια ποιοτική μεταβολή της στάσης τους έναντι της Ευρωζώνης με απρόβλεπτες συνέπειες...
Γ. Μαύρος-ΗΜΕΡΗΣΙΑ