Η μαύρη τρύπα των ιατρικών υλικών

Πώς φθάσαμε στο σημείο ώστε η συνολική φαρμακευτική δαπάνη το 2009 στην Ελλάδα να ήταν 9,2 δισ. ευρώ, ενώ η Ισπανία, με τετραπλάσιο πληθυσμό, να έχει ξοδέψει 12 δισ.; Δεν θα τολμούσα ποτέ να προσεγγίσω το θέμα, αν δεν είχα την τύχη να γνωρίσω έναν άνθρωπο, ο οποίος, παρακινούμενος από την καλώς νοουμένη τρέλα του, αφιέρωσε χρόνια από τη ζωή του για να ερευνήσει το θέμα. Σήμερα, απογοητευμένος από τη ματαιότητα της προσπάθειας, ζει μονίμως στο εξωτερικό. Η ιστορία των προμηθειών ιατρικού υλικού από το Δημόσιο, που ακολουθεί παρακάτω, απαντά εν μέρει στο αρχικό ερώτημα και είναι η ιστορία της δικής του προσπάθειας. Τα στοιχεία είναι το προϊόν της δικής του έρευνας και, προσφάτως, τα δημοσίευσε στο προσωπικό του ιστολόγιο. Είθε, μέσω της περίληψης που δημοσιεύεται εδώ, η ιστορία του να πάρει τη δημοσιότητα που της αξίζει.
Όλα ξεκινούν με την παράγραφο 2 του άρθρου 7 του ν. 2955/2001, που δημοσιεύεται στο ΦΕΚ 256/2-11-2001 και ορίζει ότι «με κοινή απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης, Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Υγείας και Προνοίας μπορεί να καθορίζεται ανώτατη τιμή προμήθειας, χωρίς διαγωνισμό, συγκεκριμένων υλικών, που δεν είναι συγκρίσιμα, καθώς και υλικών των οποίων ο χαρακτηρισμός ως πλέον κατάλληλων εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου ασθενούς». Πολύ γρήγορα, εκδόθηκαν και οι υπουργικές αποφάσεις, με τις οποίες σχεδόν το σύνολο των ορθοπεδικών, αλλά και άλλων υλικών, εντάσσονται στην κατηγορία των «μη συγκρίσιμων». Ετσι ο ανταγωνισμός καταργήθηκε διά νόμου και ένα σημαντικό τμήμα της αγοράς πέρασε στα χέρια εμπόρων και γιατρών.
Την πονηρή ρύθμιση και τις υπουργικές αποφάσεις, που είχαν εκδοθεί χωρίς τεχνικά στοιχεία, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας επεσήμανε στην ηγετική ομάδα της Ν.Δ. στις αρχές του 2003. Ήταν η εποχή όπου ο αέρας στα πανιά της Ν.Δ. ήταν ούριος και την οδηγούσε στην εξουσία. Η Ν.Δ. υποσχόταν την «επανίδρυση του κράτους»! Η πλειονότης των ψηφοφόρων το είχε πιστέψει, ανάμεσά τους και ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας, ο οποίος προσέφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του στο κόμμα ως σύμβουλος σε τεχνικά θέματα της ειδικότητάς του, βέβαιος ων ότι συνέβαλε στη δημιουργία μιας καλύτερης Ελλάδας.
Για μεγάλο διάστημα η Ν.Δ. έκανε το θέμα σημαία της. Βομβάρδιζε τη Βουλή με καταιγισμό ερωτήσεων -τις οποίες συνέτασσε, ως επί το πλείστον, το πρόσωπο της ιστορίας μας. Ζητούσε να πληροφορηθεί με ποια στοιχεία τεκμηριώνεται ο ισχυρισμός «ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει υλικό ενός κατασκευαστή, το οποίο να μπορεί να συγκριθεί, ως προς τα λειτουργικά του χαρακτηριστικά, με οποιοδήποτε άλλο υλικό άλλου κατασκευαστή». Προσήπτε, τότε, στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ «κατάργηση του ανταγωνισμού», «παραβίαση Κοινοτικών Οδηγιών», «έλλειψη τεκμηρίωσης», «απόλυτη αδιαφάνεια» και άλλα ηχηρά παρόμοια. Ενδεικτικό της σημασίας που απέδιδε η Ν.Δ. στην καμπάνια είναι ότι τις ερωτήσεις υπέγραφαν ιερά τέρατα της παράταξης, όπως ο Γιώργος Αλογοσκούφης και ο Νικήτας Κακλαμάνης. Ο δε Προκόπης Παυλόπουλος προέβη σε καταγγελία στο Ελεγκτικό Συνέδριο, ζητώντας την παρέμβασή του. Εγινε ως και ειδική σύσκεψη των τομεαρχών για το θέμα, υπό τον Κώστα Καραμανλή, και ακολούθησε κατάθεση επερώτησης, υπογεγραμμένη από 43 βουλευτές. Η μόνη αντίδραση από κυβερνητικής πλευράς ήταν από την τότε υφυπουργό Υγείας Ελπίδα Τσουρή, η οποία επεσήμανε αρμοδίως τον κίνδυνο παρέμβασης από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η προσπάθειά της ήταν άκαρπη...
Ακολουθούν οι εκλογές του 2004, τις οποίες η Ν.Δ. κερδίζει πανηγυρικά. Επιτέλους, έρχεται το τέλος της αδιαφάνειας! Η κυβέρνηση της Ν.Δ. θα βάλει σε τάξη όλα τα κακώς κείμενα! Είναι η χαραυγή της νέας εποχής! Στο σημείο αυτό, για να κάνω την ειρωνεία λίγο πιο πικρή, να γυρίσουμε πίσω στις 19/6/2003. Τότε, στη σχετική ερώτηση, που είχαν καταθέσει τότε οι Γ. Κωνσταντόπουλος, Ν. Κακλαμάνης και Γ. Αλογοσκούφης, ετίθετο και το ερώτημα αν σκοπεύουν τα συναρμόδια υπουργεία να επεκτείνουν την εφαρμογή της επίμαχης διάταξης (που καταργούσε τους διαγωνισμούς και επέβαλε ανώτατες τιμές) και σε άλλα ιατρικά υλικά, πλην των ορθοπεδικών. Τι έκπληξη, λοιπόν, ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε η νέα κυβέρνηση ήταν ακριβώς αυτό...
Μέσα στις στοίβες των εγγράφων, που προωθούντο προς υπογραφή στον Ν. Κακλαμάνη, τους πρώτους μήνες της «Νέας Διακυβέρνησης» ήταν τροπολογία της πολυθρύλητης παραγράφου 2 του άρθρου 7 (ν. 2955/2001), η οποία επεξέτεινε την κατάργηση των διαγωνισμών και για τα υλικά αιμοκάθαρσης των νεφροπαθών, καθώς επίσης την ισχύ της διάταξης και για τα ασφαλιστικά ταμεία, πέραν των δημοσίων νοσοκομείων για τα οποία ίσχυε έως τότε. Το εντόπισε ο άνθρωπός μας και επέστησε την προσοχή του υφυπουργού Γ. Κωνσταντόπουλου, ο οποίος έγινε έξαλλος, όπως και ο Ν. Κακλαμάνης. Η τροπολογία αποσύρεται, το θέμα όμως τίθεται υπ’ όψιν του Κ. Καραμανλή. Εν τη μεγαθυμία του, εκείνος δεν δίνει συνέχεια. «Αφού αποσύρθηκε, ας το ξεχάσουμε», λέει. Μετά από δύο ημέρες, ο συντάκτης της τροπολογίας (υφυπουργός τότε) τηλεφωνεί οργισμένος στον Γ. Κωνσταντόπουλο. «Εσύ τώρα τι κέρδισες;» τον ρωτάει και του κλείνει το τηλέφωνο.
Έρχεται όμως ο Δεκέμβριος του 2004 και η τροπολογία περνά μέσα σε άλλο νομοσχέδιο, υπογεγραμμένη κανονικότατα από τους συναρμοδίους υπουργούς. Ταυτοχρόνως όμως, εμφανίζεται στη σκηνή η Επιτροπή από τις Βρυξέλλες και ζητεί (με το έγγραφο 204625/2004) κατάργηση της επίμαχης διάταξης. Η κυβέρνηση απαντά στις 10 Δεκεμβρίου και δεσμεύεται ότι θα το πράξει τον Ιανουάριο του 2005. Τι περίεργο όμως! Στις 23 Δεκεμβρίου 2004 η τροπολογία δημοσιεύεται στο ΦΕΚ 259 Α΄. Ακολουθεί ένα πιγκ πογκ μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ελληνικής κυβέρνησης: ανά έξι μήνες η Επιτροπή ζητεί την κατάργηση του ισχύοντος καθεστώτος στις προμήθειες και η κυβέρνηση δεσμεύεται κερδίζοντας εξάμηνες παρατάσεις. Ωσπου τον Ιούνιο του 2006 η υπόθεση παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Τον Σεπτέμβριο, ο τότε υπουργός Δημ. Αβραμόπουλος εκδίδει εγκύκλιο και ζητεί την άμεση διενέργεια διαγωνισμών από τα δημόσια νοσοκομεία, αλλά για τα ασφαλιστικά ταμεία ουδείς ενδιαφέρεται. Δεν γίνεται κανένας διαγωνισμός. Τον Δεκέμβριο του 2007 εκδίδεται η καταδικαστική απόφαση εις βάρος μας, αλλά η κυβέρνηση ποιείται την νήσσαν ώς τον Αύγουστο του 2009, όπου εν όψει δεύτερης παραπομπής και επαπειλούμενου προστίμου, η επίμαχη διάταξη καταργείται. Ωστόσο, έως σήμερα οι προμήθειες εξακολουθούν να γίνονται με υπουργικές αποφάσεις, που είχαν εκδοθεί βάσει της καταργηθείσης διάταξης, ελλείψει νομοθετικού πλαισίου. «Αυτή είναι η Ελλάδα», όπως είπε κάποιος...
Σ.Κασιμάτης-Καθημερινή