Στο κενό των συµβόλων

 
 Τη Λαζοπούλειο αλητεία να βάλει το πρόσωπο του  Παπανδρέου στον δικτάτορα Παπαδόπουλο σχολιάζει εύστοχα η Διαμαντάκου.
 Η απουσία κάθε συµβόλου και «χρωµατισµού» από την «πλατεία» αναδεικνύει ακόµη περισσότερο την αµηχανία και την ... αδόκιµη χρήση ξεπερασµένων συµβολισµών
Θέαµα αγανάκτησης. Μικρές οι οµάδες αυτών που ξεπερνούν τα φιλειρηνικά όρια του κινήµατος της «πλατείας». Πάντως βάζουν και αυτές τη σφραγίδα τους στους αµήχανους καιρούς.
Γιατί αν υπάρχει ένα στοιχείο που λείπει από το θέαµα µέχρι στιγµής του πλήθους, είναι η απουσία κάθε είδους συµβόλων και συµβολισµών. Είναι ένα «κενό» που επιβεβαιώνει τη µεγάλη διαφορά του κινήµατος-της-πλατείας από οποιοδήποτε προηγούµενο λαϊκής διαµαρτυρίας. Και ακριβώς αυτό χαιρετίζεται σαν η σπουδαιότερη κατάκτησή του. Το αν θα αποµείνει σύµβολο η «µούντζα» ανήκει στον κόσµο της «πλατείας» να αποφασίσει. Η απόλαυση της δηµοκρατικής ευθύνης.
Προς το παρόν κυριαρχούν µόνο
γκάτζετ της «αγανάκτησης», κατσαρόλες και κουτάλια,και φυσικά κινητά και βιντεοκάµερες, τα οποία αναµεταδίδουν διαρκώς εικόνες στο ιντερνετικό σύµπαν, πολλές απλώς ιδιωτικές,για να επιβεβαιώσουν µέσω του facebookικού σύµπαντος εκείνο το «είµαι και εγώ εδώ» στα µάτια κολλητών και γνωστών. Και αυτό πρωτοφανές, αφού για πρώτη φορά στην ιστορία η µαζικότητα δεν καταλύει το «εγώ», όπως προβάλλεται µέσα από τα ηλεκτρονικά αξεσουάρ του. Αντιθέτως έχει ανάπάσα στιγµή τη δυνατότητα της επιβεβαίωσής του «εδώ και τώρα», αφού στο facebook αποτυπώνεται η προσωπική συµβολή καθενός στο µαζικό της «πλατείας». Πρωτόγνωρα πράγµατα.
Βέβαια υπάρχει και το θέαµα της αγανάκτησης. Αγαπηµένο του τηλεοπτικού φακού, που άλλωστε χρόνια πριν πρώτος το καθιέρωσε. Ηταν παρών σε κάθε εκδήλωση θυµού, λαϊκού, προσωπικού, δεν είχε σηµασία. ∆εν υπήρξε ενηµερωτικό θέαµα δίχως µια ενότητα «Αγανακτισµένων», που συνωστίζονταν µπροστά στην κάµερα, ενίοτε και µε ακραία ξεσπάσµατα θυµού, συχνά και εναντίον οµοίων.
Αποκορύφωµα εκείνο το πολεµικό ξέσπασµα τον ∆εκέµβρη του 2008, όπου η τηλεοπτική κάµερα αποτύπωνε την τυφλή βία ενός αδιευκρίνιστου πλήθους. Και για µια ακόµη φορά τότε, παρά τις ατέρµονες συναισθηµατικολυρικές ερµηνείες περί της «ασφυξίας των νέων» ή τις τροµολαγνικές, περί βίαιης ανατροπής του συστήµατος, ουδεµία πρόοδος της σκέψης επιτεύχθηκε.
Απόµειναν οι εικόνες µιας καταστροφικής οργής στη συλλογική µνήµη, ανεπεξέργαστες, έτσι όπως µένει η βαριά τροφή σε ένα µουδιασµένο στοµάχι.
Αν µη τι άλλο πρόσφερε ευκολίες ταχύτατης λησµονιάς το τελετουργικό ενός θεάµατος, που συντονισµένο µε τις ανάγκες µιας αγοράς για καταναλωτές απαλλαγµένους από προσωπικές ενοχές, πρότεινε τεχνικές «θεραπείας» µέσα από λογικά άλµατα και παραλληλισµούς εποχών, που δεν είχαν καµία σχέση µεταξύ τους. «Επαναστάσεις» σε τηλεσαλονάκια, σε σκηνές τηλεσάτιρας, νανουριστικά συναισθηµατολαγνικά παραληρήµατα, τα ίδια που σπεύδουν για µια ακόµη φορά να οικειοποιηθούν το µαζικό, δίνοντάς του τη µοναδική µορφή που γνωρίζουν, της αγοράς καταναλωτών. Η σάτιρα του Λαζόπουλου ταυτίζει έναν εκλεγµένο πρωθυπουργό µε τη λαϊκή ψήφο, µε το πρόσωπο του δικτάτορα της εξουσίας των τανκς. Οσο κι αν η σάτιρα έχει όλη την ελευθερία να προσφύγει σε σκληρές µεθόδους ερεθισµού του κοινού, απολαµβάνοντας για χάρη του την απόλυτη ασυλία από κάθε θεσµικό έλεγχο ως καρναβαλικό αποτύπωµα ενός δηµοκρατικού ολισθήµατος ή ακόµη και µιας δηµοκρατικής εκτροπής, ο πυρήνας της ύπαρξής της παραµένει η ίδια η δηµοκρατία.
Το θέµα δεν είναι αν έβαλε το πρόσωπο του Παπανδρέου στο πρόσωπο του δικτάτορα Παπαδόπουλου παίζοντας µε το µοντάζ, αλλά ότι τα παιχνίδια ενός τέτοιου µοντάζ αδικούν τις εποχές, επιβάλλοντάς τους συµβολισµούς ενός µικροαστικού φοβισµένου συντηρητισµού, που έχει αναγάγει τη µεταπολίτευση της νιότης του σε «χαµένη Εδέµ». Ξεχνάµε ίσως, ότι η άνοδος νεοφασιστικών κοµµάτων στην Ευρώπη βασίστηκε σε τέτοιου είδους παιχνίδια συµβολισµών, µε τον Λεπέν να λέει στους Γάλλους στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, ότι η διακυβέρνηση της Αριστεράς «επέβαλε ένα κοµφορµιστικό καθεστώς αντάξιο του δόκτορα Γκέµπελς».
Με τους «Μήτσους» που κάποτε εξέφρασαν τα ήθη µιας κοινωνίας που αγωνιζόταν να βρει την ανάσα της µέσα στην καταναλωτική λαίλαπα, να βρίσκουν το ιδανικό µαυσωλείο τους σε ένα γκατζετάκι για αυτοκίνητα, προσφέροντας τη «φωνή» τους σε προδιαγεγραµµένες διαδροµές για οδηγούς που δυσκολεύονται στον προσανατολισµό, η τηλεόραση της εµπορικής εκµετάλλευσης αλλοτινών συµβόλων του λαϊκού συναισθήµατος, κλείνει τον κύκλο της.
Tης Πόπης Διαμαντάκου-TA NEA