Η παγίδα του κυνισμού

Με ρώτησε ένας φίλος αν έχουμε γίνει πολύ κυνικοί σε αυτόν τον τόπο. Έχουμε, και αυτό μας καθηλώνει χρόνια τώρα. Χρεοκοπήσαμε στο παρελθόν γιατί η χώρα προδόθηκε από τις ηγεσίες της, ιδιωτικές και δημόσιες, από μία «αστική τάξη» που εθίστηκε στην αρπαχτή, στο βόλεμα και στην αδιαφορία για τους θεσμούς και την αξιοκρατία. Και από την ανοχή μας σε συμπεριφορές που δεν δικαιολογούνται με κανένα άλλοθι και δεν σηκώνουν εκπτώσεις κανενός είδους.Ενας παλιός πρωθυπουργός το χαρακτήριζε «διαστολή συνείδησης», ότι δηλαδή ακούς τόσο πολλά που τίποτα δεν σου κάνει πια εντύπωση. Μας αφύπνισε η χρεοκοπία, που δεν ήταν μόνον οικονομική; Η αλήθεια είναι πως και σήμερα πολύ λίγα πράγματα σοκάρουν. Ακούς συνέχεια «μα μήπως όλοι τα ίδια δεν κάνουν;» ή «εντάξει μωρέ, έτσι είναι η Ελλάδα». Δεν σοκάρουν συμπεριφορές ή και υποκλοπές. Η κοινωνία είναι κουρασμένη, εξαντλημένη έπειτα από χρόνια κρίσης και, τώρα πια, αντιμέτωπη με το μεγάλο ρίσκο της περαιτέρω φτωχοποίησης λόγω πληθωρισμού. Ηθικά δοκάρια για να ακουμπήσει δεν υπάρχουν. Ο πήχης κατεβαίνει συνέχεια. Και τραβάει τους πάντες προς τα κάτω. Η Ακαδημία των σημαντικών επιστημόνων και διανοουμένων –και έχει πολλούς στις τάξεις της– εξαντλείται σε μικροπολιτικές και προσωπικές έριδες. Οι πανεπιστημιακοί μας ταγοί δεν έχουν συχνά τίποτα να ζηλέψουν από πολιτευτές Γ΄ κατηγορίας. Είναι βασικά συνδικαλιστές και

πολιτευτές μαζί και τίποτα παραπάνω. Μέχρι και η Εκκλησία μοιάζει να απορροφείται από μπίζνες και να ξεχνάει τον ρόλο της. Σε κρίσιμες θέσεις βρίσκονται, δυστυχώς, άνθρωποι που δεν μπορούν να χειριστούν με κύρος και σοβαρότητα τους θεσμούς που εκπροσωπούν. Μοιάζουν να νοιάζονται πιο πολύ για μία selfie παρά για αυτό που τους εμπιστεύθηκε η πατρίδα. Η πολιτική έχει γίνει μία τεράστια αίθουσα παραπολιτικής, ατέρμονος κουτσομπολιού και νταραβεριού. Σπανίως ακούς πολιτικό λόγο που σου τραβάει καν την προσοχή.

Η χώρα προδόθηκε από την ανοχή μας σε συμπεριφορές που δεν δικαιολογούνται με κανένα άλλοθι και δεν σηκώνουν εκπτώσεις κανενός είδους.

Ηξερα ότι ο φίλος δεν ρωτούσε έτσι γενικά, απευθυνόταν και σε μένα. Πίστευα ότι έχω αποφύγει την παγίδα του κυνισμού γιατί συνεχίζω να έχω τη βαθιά πίστη πως αυτός ο τόπος μπορεί και καλύτερα. Και γιατί μέσα σε ένα τοξικό και δύσβατο περιβάλλον θεωρούσα ότι δεν άφηνα τον περιρρέοντα κυνισμό να απορρυθμίσει μία βασική πυξίδα, που ο καθένας κουβαλάει μέσα του για τα δύσκολα. Κάποια στιγμή, όμως, σου φαίνονται ρουτίνα πράγματα που δεν θα έπρεπε, κάνεις εκπτώσεις είτε γιατί παγιδεύεσαι στο «έτσι ήταν πάντα» είτε γιατί πιστεύεις ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική ή άλλος δρόμος για τη χώρα. Λάθος. Ο πήχυς πρέπει να μένει ψηλά, άσχετα από το τι προηγήθηκε, αλλά και για να διατηρήσουμε ψηλά τις απαιτήσεις για ό,τι θα ακολουθήσει.

 Αλέξης Παπαχελάς-Καθημερινή