Το τέλος μιας πολιτικής

Θα μου επιτρέψετε μια προσωπική αφήγηση. Στις 14 Αυγούστου και μέσα στις διακοπές ξύπνησα πρωί για να παρακολουθήσω την ψηφοφορία στη Βουλή για το Μνημόνιο - επαγγελματική διαστροφή!..

Κάθησα μπροστά στην τηλεόραση του ξενοδοχείου, πήρα τον καφέ μου και παρακολουθούσα τη συνεδρίαση.

Στο διπλανό τραπέζι μια μεσόκοπη κυρία έκανε το ίδιο. Ανταλλάξαμε λίγες κουβέντες και κατάλαβα ότι μάλλον έχω να κάνω με καραμπινάτη δεξιά - μου παίνευε, ας πούμε, τον Σαμαρά και τον Μεϊμαράκη...

Τότε ένας ξενυχτισμένος και καταπονημένος Τσίπρας ανέβηκε στο βήμα. Ξέρετε ποιο ήταν το σχόλιο της κυρίας;

-      Αχ, τι του έκαναν του παιδιού! Ανάσα δεν το άφησαν να πάρει.

Για πρώτη φορά υποψιάστηκα ότι κοιτάζοντας την ίδια πραγματικότητα μπορεί κάποιοι να βλέπουν δύο διαφορετικές εικόνες.

Οι μεν έναν Πρωθυπουργό που ηττήθηκε έξω και κατέρρευσε μέσα. Εναν αποτυχημένο.

Οι δε ένα παιδί που το ταλαιπώρησαν και οι έξω και οι μέσα. Εναν αδικημένο.

Οι κάλπες στις 20 Σεπτεμβρίου επιβεβαίωσαν τις υποψίες μου. Υποθέτω ότι η συνομιλήτριά μου του καλοκαιριού παρά τη συμπάθειά της για τον Μεϊμαράκη ψήφισε «το παιδί». Μαζί με το 40% των γυναικών.

Η μοναδική κοινωνική ομάδα στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβηκε από τον Ιανουάριο στον Σεπτέμβριο ήταν οι νοικοκυρές: συν οκτώ ποσοστιαίες μονάδες!..  

Αλλά δεν είναι μόνο οι γυναίκες. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια συγκρούονται ένας κόσμος που κινείται κυρίως από συγκίνηση και ένας κόσμος που προσδιορίζεται από πραγματισμό.

Αν και ισοδύναμοι αριθμητικά, σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας διετίας επικράτησαν οι πρώτοι. Είναι λιγότερο διασπασμένοι (εκπροσωπούνται από δύο κόμματα έναντι τριών), λιγότερο φθαρμένοι (τουλάχιστον κυβερνητικά) και έχουν έναν αρχηγό που προσωποποιεί πλήρως και αυθεντικά αυτόν τον συναισθηματικό καμβά που τους ενώνει.

Κατά βάση είναι μια αναμέτρηση που έχει ξεφύγει από τα παραδοσιακά πλαίσια. Δεν πρωταγωνιστούν δεξιοί και αριστεροί, σοσιαλιστές ή φιλελεύθεροι, αλλά φθαρμένοι και άφθαρτοι, νέοι και παλιοί, πολλοί και λίγοι.

Αυτή η κατάλυση των παραδοσιακών πολιτικών ταυτοτήτων που καταγράφεται πλέον σε όλες τις εκλογές άφησε ανοιχτό το πεδίο σε μια εισβολή θυελλωδών συναισθημάτων. Ενα Sturm und Drang της ελληνικής πολιτικής.

Ο κόσμος κινείται από οργή, απελπισία, θυμό, ελπίδα, φόβο, πείσμα, μνησικακία, χωρίς να πολυενδιαφέρεται για την πραγματική υπόσταση των συναισθημάτων του ή για τις επιπτώσεις τους. Σαν να έχει καταφύγει σε έναν δικό του κόσμο από τον οποίο αρνείται να ξεφύγει.

Στις εκλογές της περασμένης Κυριακής ψήφισαν 1.500.000 ψηφοφόροι λιγότεροι από τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009, τις τελευταίες προ κρίσης. Μέσα σε πέντε χρόνια το 20% των ψηφοφόρων του 2009 χάθηκε στη φύση.

Είναι κι αυτό μια ένδειξη της προϊούσας αποπολιτικοποίησης, η οποία (κατά παράδοξο τρόπο) ευνοεί ως τώρα την Αριστερά.

Αλλά μια πολιτικά απροσδιόριστη Αριστερά που μιλάει σχεδόν αποκλειστικά μέσα από φορτισμένες συγκινησιακά έννοιες, ακόμη κι αν κάθε φορά λέει τα αντίθετα από την προηγούμενη.

Κατάφερε έτσι να μην κρίνεται για το έργο της, ούτε για τη συνέπειά της, ούτε καν για τις ιδέες της. Αλλά από τη δυνατότητά της να ενσαρκώνει κάθε φορά την κυρίαρχη συναισθηματική φόρτιση εκείνων που την ακολουθούν.

Την ίδια στιγμή, για παράδειγμα, το ΚΚΕ και η Λαϊκή Ενότητα που παρουσίασαν πιο αρθρωμένο αριστερό λόγο είτε έμειναν στάσιμοι είτε κατακρημνίστηκαν.    

Ζούμε άραγε το τέλος της πολιτικής; Ζούμε σίγουρα το τέλος μιας πολιτικής που ξέραμε. Μέσα σε έναν κόσμο συγκίνησης, η πολιτική απροσδιοριστία του νέου ΣΥΡΙΖΑ και του «παιδιού» Αλέξη Τσίπρα αποδείχθηκε αρκετή για να αποτελέσει ένα διαρκώς επαναλαμβανόμενο «καινούργιο».

Τώρα βεβαίως κάπως θα πρέπει να κυβερνηθεί και η χώρα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη υπόθεση.
Γ.Πρετεντέρης-ΤΟ ΒΗΜΑ