Κρίση Ιμίων 1996: Η 80 ΑΔΤΕΑ επί ποδός πολέμου. Το σήμα της τελευταίας στιγμής από ΓΕΕΘΑ που άφησε τη δυτική νησίδα χωρίς στρατιωτικό τμήμα φύλαξης.

Του Γεωργίου Δ. Δρόσου

Συμπληρώνονται σήμερα Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021, 25 χρόνια από το βράδυ της 30/31 Ιανουαρίου 1996, όταν κορυφώθηκε η  «κρίση των Ιμίων».

Πολλά έχουν γραφεί, διάφορα έχουν ακουστεί, αρκετά βιβλία έχουν εκδοθεί για την περίοδο εκείνη.

Το kalymnos–news.gr, παρουσιάζει όπως κάθε χρόνο ένα  αφιέρωμα για το πολυσυζητημένο θέμα που διαδραματίσθηκε στην περιοχή μας.

Φέτος ,25 χρόνια μετά, η παρουσίαση μας θα είναι κάπως διαφορετική. Θα αναφερθούμε στα όσα διαδραματίστηκαν κυρίως από στρατιωτικής πλευράς το τριήμερο 29 –31 Ιανουαρίου 1996 στην περιοχή μας και ειδικότερα, σε στοιχεία για την 80 ΑΔΤΕΑ το στρατιωτικό Σχηματισμό, στην Ζώνη Ευθύνης της οποίας ανήκουν οι δύο μικρονησίδες  των Ιμίων (ΛΙΜΝΙΑ).

Στοιχεία, που τα περισσότερα βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας και αφορούν και αναδεικνύουν την  Επιχειρησιακή Ετοιμότητα της 80 ΑΔΤΕΑ, που βρέθηκε επί ποδός πολέμου, τον επαγγελματισμό  της Διοίκησης και των στελεχών της , την άριστη εκπαίδευση του προσωπικού των Μονάδων της, τα υψηλό ηθικό  των επιστράτων και των εθνοφυλάκων που κλήθηκαν να συμπληρώσουν την επάνδρωση των Μονάδων της περιοχής.

Επίσης πρωτοβουλίες και προτάσεις της 80 ΑΔΤΕΑ προς τα προϊστάμενα της κλιμάκια για χειρισμό συγκεκριμένων καταστάσεων ,αλλά και το σήμα της τελευταίας στιγμής από το ΕΘΚΕΠΙΧ, που άλλαξε τον αρχικό τόπο της εγκατάστασης της ομάδας καταδρομών που ήταν η Δυτική νησίδα των Ιμίων και να μεταφερθεί και εγκατασταθεί στην Καλόλιμνο.

Πριν ξεκινήσουμε την παράθεση των όσων συνέβησαν κατά χρονολογική σειρά, να αναφέρουμε τη σύνθεση της Διοίκησης –Επιτελείου της 80 ΑΔΤΕΑ εκείνης της εποχής:

1.Διοικητής 80 ΑΔΤΕΑ: Ταξίαρχος Αθανάσιος Νικολοδήμος -Στρατηγός εα, μετά την 80 ΑΔΤΕΑ υπηρέτησε σε νευραλγικές θέσεις και ανήλθε στα υψηλότερα κλιμάκια της στρατιωτικής ιεραρχίας , Μέραρχος στην 95 ΑΔΤΕ (Ρόδος), Διοικητής ΑΣΔΕΝ, Α’ Υπαρχηγός ΓΕΣ ,Διοικητής ΣΕΘΑ, Αρχηγός ΓΕΕΦ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς) στην Κύπρο

2. Υποδιοικητής 80 ΑΔΤΕΑ: Συνταγματάρχης (ΤΘ) Γεώργιος Χρονόπουλος ( Αντιστράτηγος εα. Υπηρέτησε στη συνέχεια ως Διοικητής στην 23 ΤΘΤ (Αλεξανδρούπολη) επανήλθε στην Κω ως Διοικητής 80 ΑΔΤΕΑ, Μέραρχος στην Ι Μεραρχία) 

3. Επιτελάρχης 80 ΑΔΤΕΑ: Συνταγματάρχης (ΠΖ) Ιωάννης Χασακιοϊλης

4. Διοικητής Πυροβολικού: Συνταγματάρχης (ΠΒ) Παναγιώτης Βελιζιώτης,

5. Διευθυντής 3ου ΕΓ-Αξιωματικός επιχειρήσεων: Αντισυνταγματάρχης (ΠΒ) Γεώργιος Δρόσος

   – Επιτελής 3ου ΕΓ : Ταγματάρχης (ΠΖ) Αθανάσιος Ζάχος

6. Διευθυντής 1ου ΕΓ:  Ταγματάρχης (ΠΖ) Ανδρέας Ιακώβου ,από Κύπρο.

7. Διευθυντής 2ου ΕΓ: Ανχης (ΠΒ) Νικόλαος Φουρτούνης

8. Διευθυντής 4ου ΕΓ: Ανχης (ΤΘ) Κωνσταντίνος Αβραμόπουλος

 Φυσικά εκτός των παραπάνω αξιωματικών τόσο το Επιτελείο,όσο και οι Μονάδες ήταν στελεχωμένες με Αξιωματικούς και προσωπικό, που με επαγγελματισμό και υπευθυνότητα αντιμετώπισαν την κρίση των Ιμίων.

Την περίοδο εκείνη ήταν σε εξέλιξη η προγραμματισμένη ετήσια Εθνική διακλαδική άσκηση ΤΑΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 96  στην οποία συμμετείχε το Επιτελείο της 80 ΑΔΤΕ και μάλιστα σύμφωνα με το σενάριο προσβαλλόμενη νήσος ήταν η ΚΩΣ.

Η συμμετοχή στην άσκηση ,δημιουργούσε κάποια προβλήματα στην  απρόσκοπτη λειτουργία του Επιτελείου,  αφού παράλληλα με τις υποχρεώσεις της άσκησης θα έπρεπε να  εκδηλώνει και τις απαραίτητες  ενέργειες αύξησης της ετοιμότητας των Μονάδων, της επιφυλακής που είχε διαταχθεί ,της επί 24ωρου στελέχωσης της Αίθουσας Επιχειρήσεων και την έκδοση σειράς διαταγών για υλοποίηση τους.

Ο Διοικητής της 80 ΑΔΤΕΑ υπέβαλε ιεραρχικά πρόταση για διακοπή της άσκησης, ώστε το Επιτελείο της να αφοσιωθεί αποκλειστικά στα πραγματικά επιχειρησιακά θέματα.

Η πρόταση έγινε δεκτή και η άσκηση διακόπηκε στις 11.00 πμ της Τρίτης 30 Ιανουαρίου 1996

Παραθέτουμε κατά χρονολογική σειρά τα σημαντικά γεγονότα εκείνου του τριημέρου κυρίως από στρατιωτικής πλευράς

29 Ιανουαρίου 1996 (Δευτέρα)  

1.Συνεχίστηκαν ενέργειες προοδευτικής και σταδιακής αύξησης της επιχειρησιακής ετοιμότητας του Στρατηγείου της 80 ΑΔΤΕΑ και των μονάδων της

 2, Δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην Α/Α άμυνα και στην ετοιμότητα των ήδη ταγμένων όπλων σε επιλεγμένες ακτές σε όλα τα κύρια νησιά της ΖΕ της.

3,Ειδικότερα η Κάλυμνος που την περίοδο εκείνη διέθετε μόνο το Τάγμα Εθνοφυλακής( ΤΕ ΚΑΛΥΜΝΟΥ) ενισχύθηκε από την 80 ΑΔΤΕΑ. Με διαταγή της μετακινήθηκαν στην Κάλυμνο Αξιωματικοί, οπλίτες διαφόρων ειδικοτήτων, και ποσότητα πυρομαχικών για την ενεργοποίηση της Πυροβολαρχίας και των Α/Α μέσων που βρισκόντουσαν στο νησί.

4. Στις 12.00 το μεσημέρι δόθηκε έγγραφή εντολή (ΣΗΜΑ) από ΓΕΕΘΑ-ΑΣΔΕΝ  για συγκρότηση και οργάνωση τμήματος 10-12 ανδρών από την μονάδα καταδρομών(5ο ΕΤΕΑ) με αποστολή την αποτροπή –αναχαίτιση εχθρικής ενέργειας αποβίβασης ξένων δυνάμεων στα Ίμια.

5.Η Ομάδα αυτή οργανώθηκε σε δύο ημιομάδες με επικεφαλής Ομαδάρχη Λοχαγό και βοηθό Υπολοχαγό. Η ομάδα μετακινήθηκε στο Ελικοδρόμιο όπου στάθμευαν δύο Ελικόπτερα UΗ-1Η (Χιούι) και με ετοιμότητα για κίνηση τα 15 λεπτά, όπου ήθελε διαταχθεί.

6. Στην έδρα του 5ου ΕΤΕΑ συγκροτήθηκε  Διμοιρία (30 άνδρες) ως εφεδρεία, με ετοιμότητα δεκαπέντε (15) λεπτών για μετακίνηση με ελικόπτερο ΣΙΝΟΥΚ και ανάληψη απιστολής όπου ήθελε διαταχθεί.

Να σημειώσουμε ότι την Κυριακή 28 Ιανουαρίου 1996 αφίχθησαν στην Κάλυμνο 2 ομάδες ΟΥΚ (από επτά άνδρες η καθεμία). Οι Ομάδες επιβιβάστηκαν σε Κανονιοφόρο  και η μία ομάδα ΟΥΚ μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε στην Ανατολική νησίδα ΙΜΙΑ το βράδυ στις 10.15 της ίδιας ημέρας, ενώ η άλλη ομάδα ΟΥΚ παρέμεινε επί της κανονιοφόρου ως εφεδρεία.

30 Ιανουαρίου 1996 (Τρίτη)

1. Η ένταση και οι προετοιμασίες στην περιοχή ξεκινούν από τις πρωινές ώρες. Στις (4.00 πμ ) διετάχθη από ΓΕΕΘΑ “Γενική επιφυλακή του Επιτελείου και των Μονάδων της 80 ΑΔΤΕΑ” από τις 6.00πμ

2. Έρχεται στη δημοσιότητα σχέδιο σύμφωνα με το οποίο οι Τούρκοι διεκδικούν το σύνολο των βραχονησίδων οι οποίες βρίσκονται κοντά στα Τουρκικά παράλια.

3. Με διαταγή αυξήθηκε η ετοιμότητα των Α/Α μέσων της ΑΔΤΕΑ με μία χρονική κλιμάκωση «ποσοστών όπλων σε ετοιμότητα» που κυμαινόταν  από 10 λεπτά έως τρεις ώρες.

Με πρωτοβουλία του Διοικητή της 80 ΑΔΤΕΑ το σύνολο των Α/Α μέσων τέθηκε σε ετοιμότητα 10 λεπτών που πρακτικά σήμαινε, ότι το  προσωπικό ήταν επί των όπλων. Το μέτρο αυτό εφαρμόσθηκε σε όλη τη ΖΕ της 80 ΑΔΤΕΑ Κω ,Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Αστυπάλαια.

4. Στις 7.00 πμ Ε/Π UΗ-1Η στο οποίο επέβαινε επιτελής της 80 ΑΔΤΕΑ πραγματοποίησε πτήση στο δρομολόγιο Κως– Ψέριμος-Καλόλιμνος-Ίμια–Φαρμακονήσι-Αγαθονήσι και επιστροφή για επιτήρηση-αναγνώριση και αναφορά αποτελεσμάτων.

 5. Στις 8.30 πμ δόθηκε εντολή από ΓΕΕΘΑ-ΑΣΔΕΝ η Ομάδα Καταδρομών από προσωπικό του 5ου ΕΤΕΑ να βρίσκεται σε ετοιμότητα για μετακίνηση 15 λεπτών. Αυτό επέβαλε τα υλικά και πυρομαχικά της Ομάδας να φορτωθούν επί των ελικοπτέρων και η ομάδα να βρίσκεται πλησίον αυτών για επιβίβαση και άμεση αναχώρηση μόλις διαταχθεί.

Τη συγκρότηση, οργάνωση και έλεγχο της ετοιμότητας επιλήφθηκε προσωπικά ο Διοικητής  80 ΑΔΤΕ Ταξίαρχος Αθανάσιος Νικόλοδήμος που μαζί με το Διευθυντή του 3ου ΕΓ Ανχη(ΠΒ) Γεώργιο Δρόσο και τον επιτελή 3ου ΕΓ Ταγματάρχη Αθανάσιο Ζάχο προέβησαν στην επιθεώρηση της ομάδας επί του ελικοπτέρου και έδωσαν στους  επικεφαλής Λοχαγό και βοηθό του Υπολοχαγό, αλλά και στους κυβερνήτες των Ελικοπτέρων λεπτομερείς οδηγίες για την αποστολή τους.

6. Στις 8.45 πμ ο Αρχηγός ΓΕΣ Κωνσταντίνος  Βούλγαρης επικοινώνησε με το Διοικητή 80 ΑΔΤΕΑ και ζήτησε στοιχεία για την επάνδρωση των Μονάδων.

7.Στις 10.00 πμ ζητήθηκε από το ΕΘΚΕΠΙΧ και προσωπικά από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη πλήρης ενημέρωση για την τακτική ναυτική κατάσταση και τη διάταξη στην περιοχή (φίλια και εχθρική) και μάλιστα σημείωσε το χρόνο έκδοσης της διαταγής, Άμεσα ο Διοικητής 80 ΑΔΤΕΑ υπέβαλε την «απεικόνιση» τακτικής καταστάσεως επί χάρτου και ακολούθησε αναλυτική έγγραφη αναφορά, Για την ταχεία αυτή αντίδραση της 80 ΑΔΤΕΑ, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ εξέδωσε συγχαρητήρια διαταγή (ΣΗΜΑ)

8. Στις 10.45 πμ ώρα εκχωρήθηκε από την ΑΣΔΕΝ στην 80 ΑΔΤΕΑ ο επιχειρησιακός έλεγχος της  Μονάδας Καταδρομών (5ο ΕΤΕΑ)

9. Την ίδια ώρα ενημερώθηκε η ΑΔΤΕΑ από το ΕΘΚΕΠΙΧ-ΑΣΔΕΝ για τη διάθεση δύο Ε/Π APATCHE (Επιθετικά ελικόπτερα)

10.Στις 2.00 μμ δόθηκε εντολή (ΣΗΜΑ) από το ΕΘΚΕΠΙΧ-ΑΣΔΕΝ  για σχεδίαση –μεταφοράς και εγκαταστάσεως της Ομάδας Καταδρομών (από 5ο ΕΤΕΑ) που βρισκόταν σε ετοιμότητα 15 λεπτών στη δυτική νησίδα των Ιμίων. Ώρα αναχώρησης από Κω στις 3.00 μμ

11. Άμεσα από την 80 ΑΔΤΕΑ εξεδόθη έγγραφη διαταγή  για την επιβίβαση της ομάδας στα  δύο Ε/Π UΗ-1Η και κίνηση στις 3.00 μμ και εγκατάσταση στη Δυτική νησίδα Ίμια (Λιμνιά). Στην ανατολική νησίδα θα ήταν η Ομάδα ΟΥΚ επτά ανδρών. Την έγγραφη διαταγή παρέλαβε ο Επιτελής του 3ου ΕΓ Ταγματάρχης (ΠΖ) Αθανάσιος Ζάχος που μετέβη στο Ελικοδρόμιο την επέδωσε στον Ομαδάρχη της Ομάδας Καταδρομών και τους κυβερνήτες των Ελικοπτέρων

 12. Στις 2.45 μμ ο Ταγματάρχης (ΠΖ) Αθανάσιος  Ζάχος ανέφερε τηλεφωνικά στην Αίθουσα Επιχειρήσεων της 80 ΑΔΤΕΑ, ετοιμότητα αναχώρησης των δύο ελικοπτέρων με την ομάδα καταδρομών για εκτέλεση της αποστολής. Έλαβε οδηγία ότι η αναχώρηση θα γίνει με νέα προφορική εντολή στις 3.00 μμ

ΤΟ ΣΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΣΤΙΓΜΗΣ ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΝΗΣΙΔΑ ΧΩΡΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΦΥΛΑΞΗΣ. 

13. Στις 2.50 μμ ο Υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ Αντιστράτηγος Νικόλαος Σταμπουλής επικοινωνεί τηλεφωνικά με την Αίθουσα Επιχειρήσεων της 80 ΑΔΤΕ και ζητά το Διοικητή της 80 ΑΔΤΕ. Συνομιλεί με τον υπεύθυνο της αίθουσας Επιχειρήσεων Διευθυντή 3ου ΕΓ Ανχη (ΠΒ) Γεώργιο Δρόσο που του αναφέρει, ότι τόσο ο Διοικητής όσο  και ο Υποδιοικητής ευρίσκονται εκτός Στρατηγείου για επιθεώρηση Μονάδων.

Ακολουθεί ο παρακάτω διάλογος. Υπ’ όψιν ότι ο Υπαρχηγός γνώριζε το Γ. Δρόσο από προηγούμενη συνυπηρέτηση στην Κω όταν ήταν Ταξίαρχος  Διοικητής 80 ΑΔΤΕ το 1991.

Υπαρχηγός: Γιώργο, τι γίνεται με την ομάδα καταδρομών;

Δντης 3ου ΕΓ: Κύριε Υπαρχηγέ έχει επιβιβαστεί στα ελικόπτερα και στις 3.00 θα δοθεί εντολή για αναχώρηση.

Υπαρχηγός: Επικοινώνησε άμεσα και ενημέρωσε να μην αναχωρήσουν τα Ελικόπτερα γιατί αλλάζει η αποστολή αναφορικά με τον τόπο εγκατάστασης της Ομάδας. Αντί στα Ίμια θα εγκατασταθεί στην Καλόλιμνο στο Φάρο. Θέλεις και έγγραφη διαταγή ή αρκεί η προφορική;

Δντης 3ου ΕΓ: Κύριε Υπαρχηγέ οπωσδήποτε θέλουμε τη διαταγή αυτή εγγράφως, πρόκειται για σημαντική αλλαγή και  τροποποίηση αποστολής.

Υπαρχηγός:  Σε λίγο θα την λάβετε. Ενημέρωσε τον Ταξίαρχο να επικοινωνήσει μαζί μου.

Άμεσα ο Διευθυντής 3ου ΕΓ επικοινωνεί με τον επιτελή του 3ου ΕΓ στο ελικοδρόμιο και τον ενημερώνει ότι δεν θα αναχωρήσουν τα ελικόπτερα και θα αναμένουν νέα διαταγή.

Επίσης ενημερώνει το Διοικητή 80 ΑΔΤΕ που άμεσα επιστρέφει το Στρατηγείο.

Στο ενδιάμεσο, ο Υπαρχηγός  επικοινωνεί τηλεφωνικά με το Διοικητή της 80 ΑΔΤΕΑ και διημείφθη ο εξής διάλογος:

Υπαρχηγός: Θανάση το Τμήμα που έχεις έτοιμο, να πάει, αντί στα Ίμια στην Καλόλιμνο.

Διοικητής 80 ΑΔΤΕΑ: Κλείστε και θα σας πάρω εγώ για τηλεφωνική επιβεβαίωση-αναγνώριση.

Ο Διοικητής της 80 ΑΔΤΕΑ επικοινωνεί με Υπαρχηγό.

Υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ:Ο ίδιος. Να ενεργήσεις όπως σου είπα προηγουμένως.

Διοικητής 80 ΑΔΤΕΑ: Θέλω έγγραφη επιβεβαίωση

Υπαρχηγός: Ακολουθεί αμέσως τροποιητική διαταγή (ΣΗΜΑ)

12. Στις 3.20μμ τοπική ώρα (13.20 Ζ) λαμβάνεται το Σήμα που αναφέρει:

Διαταχθείσα και συγκροτηθείσα με σχετικό Ομάδα 5ου ΕΤΕΑ μεταφερθεί και εγκατασταθεί νησίδα Καλόλιμνο.

Αποστολή αποτροπή-αναχαίτιση ενέργειας αποβίβασης ξένων στο νησί.

Μεταφορά με δύο Ε/Π UH-1H

Παραθέτουμε στο σχετικό σήμα

13. Ήδη από του 3οΕΓ έχει συνταχθεί η νέα διαταγή προς την Ομάδα Καταδρομών . Ο Επιτελής -αγγελιοφόρος Τχης Αθανάσιος Ζάχος επέδωσε τη νέα διαταγή με τελικό προορισμό της Ομάδας στην Καλόλιμνο αντί στα Ίμια.

14. Στις 3.45 μμ τα 2 ελικόπτερα αναχωρούν για Φάρο Καλολίμνου όπου εγκαθίσταται η Ομάδα. Στις 5.15 αναφέρεται πέρας εγκατάστασης της Ομάδας των 12 ανδρών στην Καλόλιμνο.

Το κρίσιμο ερώτημα

Ποιοι ήταν οι παράγοντες και τα δεδομένα που επέδρασαν στην απόφαση του ΓΕΕΘΑ να προβεί σε αυτή  τη σημαντική τροποποίηση αποστολής την τελευταία  στιγμή και στη Δυτική Νησίδα να μην εγκατασταθεί στρατιωτικό τμήμα για φύλαξη και να μην επανδρωθεί όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί ;

Ήταν μία ενέργεια που είχε ως αποτέλεσμα το βράδυ της κορύφωσης της κρίσης, Τούρκοι κομάντος να διαφύγουν της προσοχής των πλοίων του ΠΝ που επιτηρούσαν την περιοχή και να ανέβουν σ’ αυτή που δεν υπήρχε κανένα στρατιωτικό τμήμα

Είναι το εύλογο και κρίσιμο ερώτημα  που τίθεται όλα αυτά τα χρόνια, αλλά περνά στα ψιλά.

Αρμόδιοι για  να δώσουν απάντηση σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα  πιστεύουμε ότι είναι οι τότε ηγεσίες του ΓΕΕΘΑ και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας .

Βέβαια στα 25 χρόνια που πέρασαν έχουν δοθεί κάποιες απαντήσεις που μπορεί να φαίνονται λογικές αλλά το τελικό αποτέλεσμα αποδεικνύει ότι η απόφαση δεν δικαιώνει αυτούς που την έλαβαν και την σχεδίασαν.

Ειπώθηκε. ότι σύμφωνα με τον σχεδιασμό η  Δυτική νησίδα που δεν επανδρώθηκε θα επιτηρείτο και θα φυλασσόταν από το Τμήμα ΟΥΚ που βρισκόταν στην Ανατολική νησίδα και τα πλοία ΠΝ που επιχειρούσαν στην περιοχή ,ενώ υπήρχε και οπτική επαφή και επιτήρηση από το Τμήμα που μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε στο Φάρο της Καλολίμνου.

Εκ του αποτελέσματος, ο σχεδιασμός αυτός αποδείχθηκε λανθασμένος, αφού το σκότος, η μηδενική ορατότητα, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες ,που επικρατούσαν στη περιοχή καθιστούσαν αδύνατη την επιτήρηση εξ αποστάσεως,

Η ΚΡΙΣΗ ΚΟΡΥΦΩΝΕΤΑΙ- Η 80 ΑΔΤΕΑ ΕΠΙ ΠΟΔΟΣ ΠΟΛΕΜΟΥ

15. Λόγω διαφαινόμενης κλιμάκωσης της καταστάσεως από 12.00 το μεσημέρι η 80 ΑΔΤΕΑ προέβη με δική της πρωτοβουλία και στις παρακάτω ενέργειες:

-Έταξε ανά μία  πυροβολαρχία Πεδινού Πυροβολικού (105 χιλιοστών) μέσου (155 χιλιοστών) και Βαρέως (8 ιντσών) αρχικά . Στη συνέχεια ολόκληρες τις Μοίρες στις προβλεπόμενες θέσεις μάχης με  προωθημένες από μία Πυροβολαρχία 155 χιλιοστών και 8 ιντσών ώστε να δύνανται να  καλύψουν την ευρύτερη περιοχή και ει δυνατόν και τα Ιμια με χρήση «βελτιωμένων βλημάτων»

-Έταξε όλα τα βαρέα όπλα των Μονάδων της στις θέσεις μάχης καθώς και τα Α/Α Μέσα της

-Επάνδρωσε τα ήδη ταγμένα Α/Τ όπλα στις ακτές.

-Προώθησε στην Κάλυμνο με ιδιωτικό φεριμπότ προσωπικό (Αξιωματικούς και Οπλίτες) οχήματα και πυρομαχικά για ενεργοποίηση της εκεί Πυροβολαρχίας 105 χιλιοστών στην περιοχή Χαλί ,στο ανατολικότερο ακρωτήρι ώστε με το μέγιστο βεληνεκές της να καλύπτει δια πυρών τη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων

-Ενίσχυσε με αξιωματικούς το ΤΕ Καλύμνου για να ανταποκριθεί στη αποστολή του.

 Για τις παραπάνω ενέργειες της η ΑΔΤΕΑ ζήτησε την έγκριση της ΑΣΔΕΝ η οποία και δόθηκε στις 6.00 μμ αφού είχαν ολοκληρωθεί ήδη οι ενέργειες της.

16. Στις 4.15 μμ δόθηκε εντολή από ΕΘΚΕΠΙΧ και ΑΣΔΕΝ επιτήρησης των μικρονησίδων ΚΟΥΝΕΛΟΝΗΣΙ (περιφερειακή Αγαθονησίου) και ΠΙΤΤΑ(περιφερειακή Καλόλίμνου) από το Φυλάκιο Αγαθονησίου και της Ομάδας Καταδρομών από την Καλόλιμνο αντίστοιχα

17. Στις 9.00 μμ διετάχθη από ΓΕΕΘΑ-ΑΣΔΕΝ “οι Μονάδες να τεθούν υπό προειδοποίηση δύο(2) ωρών για κίνηση στους χώρους τελικού προορισμού”

18. Στις 11.00 μμ δόθηκε διαταγή κινήσεως όλων των Μονάδων στους χώρους τελικού προορισμού. Ήδη το σύνολο σχεδόν των Μονάδων της ΑΔΤΕΑ βρισκόταν από το μεσημέρι στις θέσεις μάχης.

19 Στις 11.15 μμ διετάχθη η επιστράτευση της τοπικής εφεδρείας όλων των μονάδων και η επιστράτευση των Ταγμάτων Εθνοφυλακής,

20. Η 80 ΑΔΤΕΑ εξέδωσε άμεσα διαταγή επιστράτευσης . Κλήθηκαν στην Αίθουσα Επιχειρήσεων ο Διευθυντής της αστυνομικής Διεύθυνσης Κω ,ο Δήμαρχος Κω ,ο Λιμενάρχη Κω και άλλοι εμπλεκόμενοι, οι οποίοι ενημερώθηκαν από τον Ταξίαρχο Διοικητή Αθανάσιο Νικολοδήμο και από τον Υποδιοικητή Συνταγματάρχη (ΤΘ) Γεώργιο Χρονόπουλο και δόθηκαν οδηγίες για το συντονισμό και τη διευκόλυνση της επιστράτευσης.

Άμεσα ξεκίνησε η επίδοση των Φύλλων Ατομικής Προσκλήσεως (ΦΑΠ) στους εφέδρους και τους Εθνοφύλακες

Το έργο της ΑΔΤΕΑ ήταν πολύ δύσκολο στον τομέα αυτό για δύο λόγους:

Πρώτον διότι την ίδια ώρα βρισκόταν σε εξέλιξη η κίνηση  Μονάδων στις θέσεις μάχης. Η έγκαιρη όμως έξοδος των μονάδων ,η τάξη των βαρέων όπλων, Α/Α μέσων και Α/Τ μέσων ,η ενεργοποίηση έγκαιρα των Σταθμών Διοικήσεως και του στρατηγείου διευκόλυναν το έργο της επιστράτευσης των Μονάδων

Δεύτερο ,οι καιρικές συνθήκες τη νύχτα 30/31 Ιανουαρίου 1996 ήταν εξαιρετικά δυσμενείς, καταρρακτώδης βροχή, ισχυροί άνεμοι, τρικυμιώδης θάλασσα και το σημαντικότερο ορατότητα σχεδόν μηδενική. Φαινόμενα που επικρατούσαν καθ΄όλη τη νύχτα.

Παρά ταύτα η προσέλευση των Εφέδρων και Εθνοφυλάκων ήταν αυθόρμητη ,άμεση, συγκινητική.

Μάλιστα σε ορισμένες μονάδες δημιουργήθηκαν μικροπροβλήματα  και υπήρξαν κάποια παράπονα από Εφέδρους και Εθνοφύλακες κατά την κατάταξη που γινόταν υπό καταρρακτώδη βροχή.

 Ένα άλλο πρόβλημα που παρουσιάστηκε και θα πρέπει να αναφερθεί  ήταν η παρουσία συνεργείων αθηναϊκών τηλεοπτικών μέσων στην Κω που επιχειρούσαν κατά ανορθόδοξο τρόπο, στήνοντας κάμερες σε δωμάτια ξενοδοχείου απέναντι από το Διοικητήριο της 80 ΑΔΤΕΑ στην πόλη της Κω,  να καταγράφουν κινήσεις, δημιουργώντας προβλήματα ασφάλειας.  Άμεση ήταν η αντίδραση του Υποδιοικητού της 80 ΑΔΤΕΑ Συνταγματάρχη (ΤΘ) Γεωργίου Χρονόπουλου που μόλις αντιλήφθηκε στο τι συμβαίνει, ανέβηκε στο Ξενοδοχείο και απομόνωσε το συνεργείο. Βέβαια το πρόβλημα ήταν γενικότερο και μεγαλύτερο, όταν τηλεοπτικά μέσα στην Αθήνα μετέδιδαν απευθείας την έξοδο του στόλου από το Ναύσταθμο. Δυστυχώς τα φαινόμενα αυτά συνεχίστηκαν και μετά την κρίση ,όταν συνεργεία τηλεοπτικών μέσων από Αθήνα “κατασκήνωσαν” σε Κω  και Κάλυμνο και έφταναν στο σημείο ακόμη και να στήνουν “διάφορα σκηνικά” .

Η ΝΑΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

21.-Η κλιμάκωση συνεχίστηκε καθ’ όλη την ημέρα της 30ης Ιανουαρίου 1996  και μέχρι το απόγευμα οι ναυτικές δυνάμεις τόσο οι Ελληνικές, όσο και οι Τουρκικές βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα και σε διάταξη μάχης στην ευρύτερη περιοχή των ΙΜΙΩΝ.

Από πλευράς Πολεμικού Ναυτικού ,βρισκόντουσαν στην περιοχή, μια φρεγάτα (Ναβαρίνο) που αποτελούσε και τη ναυαρχίδα και είχε το συντονισμό των ναυτικών δυνάμεων,1 αντιτορπιλικό (Θεμιστοκλής), 2 κανονιοφόροι (Πυρπολητής, Πολεμιστής), 3 Πυραυλάκατοι (Μυκόνιος, Ξένος,Σταράκης), 3 περιπολικά (Αντωνίου,Παναγόπουλος ΙΙ,Παναγόπουλος ΙΙΙ).

Από τουρκικής πλευράς υπήρχαν 11 πλοία

Υπήρχε μία συγκέντρωση πολεμικών πλοίων και από τις δύο πλευρές στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων που εγκυμονούσε κινδύνους εμπλοκής, ακόμη και από μία τυχαία πρόσκρουση.

Αν και αριθμητικά τα τουρκικά σκάφη ήταν κατά ένα περισσότερα, την υπεροχή και την υπέρτερη μαχητική ισχύ διέθετε το Πολεμικό μας ναυτικό.

Μεταξύ των τουρκικών σκαφών  υπήρχαν και ακτοφυλακίδες που δεν διέθεταν μέσα και οπλισμό αντιμετώπισης των ελληνικών πολεμικών σκαφών

ΝΥΚΤΑ  30 / 31 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1996

22. Οι καιρικές συνθήκες δυσμενείς. Συνεχής και έντονη βροχόπτωση και ορατότητα στην κυριολεξία μηδέν.

Περί ώρα 01:15 πμ Τούρκοι κομάντος με φουσκωτό σκάφος διαφεύγουν της προσοχής των πλοίων ΠΝ που επιτηρούν τις μικρονησίδες ΛΙΜΝΙΑ (ΙΜΙΑ) και αποβιβάζονται στη δυτική νησίδα των Ιμίων η οποία  δεν είναι επανδρωμένη από Ελληνικά τμήματα. Το γεγονός διαπιστώνεται αργότερα από το Π/Π «ΑΝΤΩΝΙΟΥ, χωρίς να επιτραπεί χρήση όπλων

 23.Στη συνέχεια επιβεβαιώνεται από το ελικόπτερο ΠΝ 21 της Φρεγάτας «ΝΑΥΑΡΙΝΟ» που είχε πετάξει για το σκοπό αυτό και το οποίο επιστρέφοντας  κατέπεσε στη θάλασσα με το τραγικό αποτέλεσμα την απώλεια των τριών αξιωματικών  του ΠΝ Χριστόδουλου Καραθανάση ,  Παναγιώτη Βλαχάκου και  Έκτορα Γιαλοψού.

  Ο Διοικητής της 80 ΑΔΤΕΑ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τον 5ο ΣΑ (Σταθμό Αναφοράς) της Αεροπορίας στην Κω απ’ όπου πληροφορείται το τραγικό συμβάν, την πτώση του Ελικοπτέρου. 

Πιθανή αιτία πτώσεως η χαμηλή του πτήση, περίπου 30 πόδια πάνω από τη θάλασσα, οι άσχημες καιρικές συνθήκες, το περιορισμένο οπτικό πεδίο.

Περίπτωση κατάρριψης  του ελικοπτέρου δεν υπάρχει και η φημολογία που καλλιεργήθηκε  μετά την ανέλκυση του για δήθεν  σημάδια από πυροβολισμούς δεν έχουν βάση . Οι «τρύπες» που υπάρχουν στην άτρακτο ,προέρχονται από τα ξεκολλημένα πριτσίνια όπως αναφέρεται και στο πόρισμα της έρευνας .

Είναι αδιανόητο να πιστεύει κανείς ότι  οι αξιωματικοί που διεξήγαγαν τη σχετική έρευνα αν είχαν διαπιστώσει έστω και στο ελάχιστο ότι το ελικόπτερο προσβλήθηκε από πυρά όπλων να συγκάλυπταν το θέμα .

Με οποιοδήποτε τίμημα ή με οποιαδήποτε εγκληματική καθοδήγηση απ’ όπου κι αν προερχόταν αυτή, δεν  θα διέπρατταν ποτέ  τέτοια ατιμία σε βάρος των νεκρών συναδέλφων τους.

24.Το ΚΥΣΕΑ συνεδριάζει στη Βουλή και όχι στον φυσικό του χώρου που σε παρόμοιες κατάστάσεις ήταν το ΕΘΚΕΠΙΧ και ύστερα από Μαραθώνια σύσκεψη απορρίπτει το ενδεχόμενο ανακατάληψης της δυτικής νησίδας  των ΙΜΙΩΝ  ή τον βομβαρδισμό της όπως εισηγήθηκε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ  Ναύαρχος Λυμπέρης μιας και κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πολεμική σύρραξη.

25. Στις 06:10 το πρωί οι Υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών Γ. Αρσένης και Θ. Πάγκαλος ανακοινώνουν την συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας με τη μεσολάβηση της Αμερικής. Στο πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο μεταξύ των δύο χωρών Ελλάδας και Τουρκίας και με την καθοριστική συμβολή του Αμερικανικού παράγοντα είχε επέλθει συμφωνία τερματισμού της κρίσεως ,απεμπλοκής, απαγκιστρώσεως και αποχωρήσεων των δυνάμεων  γνωστή ως: “ No ships,no troops,no flags” όχι πλοία, όχι στρατιώτες όχι σημαίες.

26. Στις 06.00 πμ δόθηκε διαταγή:

–Να διακοπεί η επιστράτευση

–Να απολυθούν οι ήδη καταταγέντες έφεδροι και Εθνοφύλακες

-Οι Μονάδες να επιστρέψουν στις έδρες του (στρατόπεδα)

27. Η αντίστροφη αυτή ενέργεια έγινε με απόλυτη τάξη και πειθαρχία και μέχρι τις 12.00 το μεσημέρι τα πάντα βρισκόντουσαν με ασφάλεια στη θέση τους.

28 Στις 2.00 το μεσημέρι  αναφέρθηκε από ΑΔΤΕΑ «πέρας επανόδου όλων των Μονάδων στα Στρατόπεδα τους και απόλυση Εφέδρων και Εθνοφυλάκων»

29. Στην Καλόλιμνο διετάχθη να παραμείνει η Ομάδα των 12 Καταδρομέων που είχε εγκατασταθεί στις 30 Ιανουαρίου 1996 μέχρι νεωτέρας.

30.Αμέσως μετά την κρίση εκδόθηκαν διαταγές και η 80 ΑΔΤΕΑ ξεκίνησε την μόνιμη επάνδρωση του Φαρμακονησίου και της Καλολίμνου,κάτι που συμβαίνει μέχρι τώρα.

Πριν την κρίση του 1996 επί των ακατοίκητων νησίδων δεν υπήρχαν στρατιωτικά τμήματα. Η επιτήρηση τους γινόταν στα πλαίσια του σχεδίου “ΑΠΟΛΛΩΝ” με εναέρια μέσα ,είτε από πλοία του ΠΝ.  

Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα η 80 ΑΔΤΕΑ προέβη στην οργάνωση  των εν λόγω νησιών με κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων, προβλητών  κα.

Η ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ

Κλείνοντας την παρουσίαση, οφείλουμε να παραθέσουμε αυτή την μικρή αλλά σημαντική διαπίστωση για το κλίμα που επικρατούσε εκείνη την περίοδο:

Η  Διοίκηση και το προσωπικό της  80 ΑΔΤΕΑ που είχε φτάσει σε υψίστη ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει  με επιτυχία κάθε εχθρική επιβουλή, στο άκουσμα αυτής της εξέλιξης προβληματίστηκε  και απογοητεύτηκε. Η πτώση του ηθικού του προσωπικού (Αξιωματικών, οπλιτών ,εφέδρων ,εθνοφυλάκων) ήταν φανερή.

Το προσωπικό που με τόσο ενθουσιασμό, με καταβολή υπεράνθρωπων προσπαθειών κάτω  από αντίξοες συνθήκες  και μετά από την πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα, δεν μπορούσε να πιστέψει ότι θα επιστρέψει στα στρατόπεδα με την αίσθηση του «ηττημένου».

Η θυσία των τριών Αξιωματικών του ΠΝ Χριστόδουλου Καραθανάση ,  Παναγιώτη Βλαχάκου και  Έκτορα Γιαλοψού, κατά την εκτέλεση του υπέρτατου καθήκοντος στα καταγάλανα νερά του Αιγαίου, σε συνδυασμό με την απόφαση συμφωνίας που λήφθηκε σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, παρά τις όποιες αντιρρήσεις υπήρξαν από την τότε στρατιωτική ηγεσία, είναι σίγουρο ότι προβλημάτισαν και ενόχλησαν τα στελέχη και το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και ιδιαίτερα αυτών που έζησαν από κοντά τα γεγονότα.

Οι παρακάτω πρόσφατες φωτογραφίες από την περιοχή των Ιμίων είναι του φίλου Μιχάλη Πάου τον οποίο κι ευχαριστούμε

kalymnos-news.gr/