Ο διαγωνισμός της οργής

Ξεχείλισε για μία ακόμη φορά η ευαισθησία στα Μέσα Ενημέρωσης, σχετικώς με τη δυσώδη υπόθεση του Κολωνού. Όμως, για μία ακόμη φορά, δεν γνωρίζουμε αν πρόκειται για πραγματική ευαισθησία ή είναι από τις άλλες, αυτές που γράφουν καλά στον φακό ή φαίνονται ωραίες στα κοινωνικά δίκτυα.

Μέτρο της ευαισθησίας μοιάζει να είναι και πάλι η οργή. Παλιότερα εκφραστές της οργής ήταν μόνο οι δημοσιογράφοι και οι αρχισυντάκτες που ένα καιρό διαγωνίζονταν στην παραγωγή επιθέτων για όσα ευαισθητοποιούσαν την κοινωνία. Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων εκδημοκρατίστηκε και η οργή. Ολοι μπορούν να την εξακοντίσουν στο Twitter, στο Facebook και αλλαχού. Το περίεργο είναι πως αυτός ο εκδημοκρατισμός δεν έφερε κάτι καινούργιο, ούτε σε εκφραστικό επίπεδο. Όλοι άνοιξαν το σακούλι των παλιών δημοσιογραφικών επιθέτων, που ποτέ δεν είχαν κάποιο ενημερωτικό αποτέλεσμα.

Τα επίθετα αυτά –«κτήνη», «ανθρωπόμορφα τέρατα», «ανώμαλοι», «αδίστακτα καθάρματα» «τέρατα» κ.λπ.– πάλι εκτοξεύονται κατά ριπάς, αλλά

τώρα πανταχόθεν. Βρίσκονται στα πρωτοσέλιδα, στα δελτία ειδήσεων των καναλιών, στις χρονοσειρές των κοινωνικών δικτύων. Είναι τα ίδια επίθετα που σε καιρούς –έντυπης τότε– ευαισθησίας οδήγησαν σε λογοκριτικούς νόμους. Τα πρωτοσέλιδα χωρίς ειδήσεις, αλλά με πολλούς χαρακτηρισμούς –όπως π.χ. «Ιδού το τέρας»– έγιναν αφορμή για τους νόμους περί προσωπικών δεδομένων των κατηγορουμένων. Το σκεπτικό ήταν ευαίσθητο και αφελές. Επειδή ο δημοσιογραφικώς «αδίστακτος φονιάς» μπορούσε να αθωωθεί δικαστικώς και να του ‘μενε το πρωτοσέλιδο παρατσούκλι, θεσπίστηκε σιωπητήριο.

Ετσι με ένα σμπάρο καταφέραμε δύο τρυγόνια: λογοκρίνεται η πληροφορία, δηλαδή το γεγονός (ποιον διώκει μια δημόσια αρχή) και μένουν ανέπαφα τα ενημερωτικώς άχρηστα επίθετα, που με κάθε ευκαιρία ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια ακόμη και από μέσα υπεράνω υποψίας. Αντί της ψύχραιμης αντιμετώπισης φρικτών φαινομένων «ο ΧΨΩ, διώκεται για φόνο», είχαμε λογοκρισία και ευφάνταστους τρόπους παράκαμψής της: «Ο 50χρονος αδίστακτος φονιάς μένει στο Περιστέρι και διατηρεί φούρνο στα Σεπόλια…». Δεν πρέπει να μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι, παρά την αυστηρή προστασία των προσωπικών δεδομένων των κατηγορουμένων, δεν έλειψαν και δεν λείπουν φαινόμενα αυτοδικίας. Είναι τα επίθετα που αφιονίζουν το πλήθος και όχι τα ονόματα.

Ο αμείλικτος διαγωνισμός της «δίκαιης οργής» γεννά λαθροχειρίες, σαν αυτή που εξέπεμψε ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας. «Θα πρέπει να ξέρουμε ποιοι είναι αυτοί οι παιδόφιλοι», είπε, «για να διαπομπευθούν πριν τιμωρηθούν από τη δικαιοσύνη» (ΣΚΑΪ 16.10.2022). Και εις κατώτερα…

 Π. Μανδραβέλης-Καθημερινή